Munduko Bigarren Gerla Europan bururatu zela 80 urte betetzen direla-eta 2025ean, Franck Dolosor kazetariak Gernika Batailoiari buruzko liburua plazaratuko du. 2015ean Gernika Batailoiari buruzko dokumentala egin zuen Iban Gonzalez zuzendariarekin.
Orain kazetari lapurtarrak euskal talde militar honi buruz sekulan agertu ez diren argazkiak, agiriak eta elkarrizketak argitaratuko ditu Pamiela argitaletxearen eskutik.
Liburua euskaraz idatzia da, eta baliteke noizbait gaztelaniaz eta frantsesez agertzea ere.
Gernika, ez da bakarrik bonbardaketa, Picassoren margoa edo izen hori zuen informazio sarea. Munduko Bigarren Gerla hastear zegoela, naziek Euskadiren askatasunaren sinboloa suntsitu nahi izan zuten, eta entsegu orokor odoltsuan, Bizkaiko herria Europa osoko lehen biktima izan zen.
Dena den, dolua dolu, oraindik zutik ziren euskaldunek ez zuten sekulan duintasuna galdu eta beren buruan aske sentitzen ziren. Zortzi urte geroago, Reicha erorarazteko, amerikarrek eta errusiarrek Berlin inguratzen zuten bitartean, okupatzaile naziengandik Frantzia osoki askatzen laguntzen agertu zen Gernika: Gernika Batailoia, hain zuzen, Jose Antonio Agirre lehendakariaren ametsa.
Euskal Herria bezala, euskal brigada ere zutik zegoen. 1937eko apirilaren 26an lehen biktima izan zenak ezinbestean azken gatazketan esku hartu behar zuen 1945eko apirilean Frantzian, Euskaditik urrun izan arren.
1944ko uda bukaeran Bordele aske zegoen baina Pointe de Grave lur muturrean gotortuta zeuden Alemaniako lau mila soldaduk portuko sarrera oraindik blokatzen zuten.
Gernika Batailoia azken okupatzaile horien aurka borrokatu zen. Gatazka horretan bost gudari hil eta hogei bat zauritu ziren. Geroago Gernika Batailoia Ertzaintza osatzeko ahaleginean muina bera izan zen.
Gernika ez da bakarrik euskaldunek jasan zuten bonbardaketa. Askatasunaren alde borrokatzeko prest zen gizon taldea ere bada Gernika; Gernika Batailoia, askatasunaren ametsa!